Bir sunucunun ihtiyacı olan bellek/RAM miktarı, sunucunun işlevine yani kullanım yerine bağlıdır. Elbette tüm sistemlerde olduğu gibi sunucularda da bellek miktarı ne kadar çok olursa o kadar iyidir denilebilir. Diğer yandan, sunucularda kullanılabilecek azami bellek miktarını da sınırlayan etkenler vardır.
Sunucunun işlevi ya da kullanım yeri
Bellek ya da depolama gibi sunucu bileşenleri ihtiyacı için sorulması gereken ilk soru sunucunun işlevinin ne olacağıdır? Web sunucusu, veri tabanı sunucusu ya da dosya sunucusu gibi farklı sunucu türlerinin bellek ve depolama ihtiyaçları farklıdır. Dosya sunucuları daha az bellek, daha çok depolama kullanımı gerektirir. Veri tabanı sunucuları ise daha çok bellek ve daha az depolama alanına ihtiyaç duyarlar. Veri tabanı yapısına ve kullanıcı sayısına göre bellek kapasite ihtiyacı değişiklik gösterir. Web sunucuları ise barındırdıkları web sitesi ya da sitelerinin statik ya da dinamik olmalarına, trafik yoğunluğuna, site tarafından yapılan ön bellekleme (caching) işleminin miktarına bağlı olarak değişen bellek kapasitesine ihtiyaç duyarlar.
Sunucularda kullanım yönetim paneli, anti virüs, spam önleme gibi uygulama ve işlevler yüksek miktarda bellek tüketen uygulamalardır. Uygulamaların her birinin ihtiyacı olan en az bellek miktarını tespit edip, ardından bu uygulamaların aynı anda çalışacakları varsayılarak sistemin ihtiyacı olan en düşük bellek miktarı belirlenebilir. Bu miktarın üzerinden bütçenin izin verdiği oranda artırılacak bellek kapasitesi uygulamaların daha verimli çalışmasını sağlayacaktır.
Bellek kapasitesini sınırlayan etkenler
Sunucuda kullanılabilecek azami bellek miktarını belirleyen farklı etkenler vardır. Farklı işletim sistemleri farklı bellek kapasitesi desteğine sahiptir. Hatta işletim sistemi sürümleri arasında da bellek kapasite desteği farklılıkları mevcuttur. Ayrıca tıpkı diğer uygulamalarda olduğu gibi işletim sistemlerinin verimli şekilde çalışabilmesi için gereken en düşük bellek kapasitesi değeri de mevcuttur. Diğer yandan eğer işletim sistemi desteği mevcut değilse, donanımsal olarak ne kadar yüksek kapasitede bellek takıldığının bir önemi yoktur. Sunucuda kullanılacak işletim sistemi, bellek kapasitesini belirleyen önemli bir etkendir.
Yazılım kadar, donanım da sisteme takılacak bellek kapasitesine etki eder. Sunucu sistemi ya da anakart ve işlemci tarafından desteklenebilecek azami bellek kapasitesi değeri mevcuttur. Sunucu sistemlerinde kullanılacak işlemci sayısı ve işlemci türü de azami bellek kapasitesini etkilemektedir. Kullanılacak bellek türü de sistemin bellek desteğini etkiler. Bellek türüne (ECC, Registered, LRDIMM gibi) bağlı olarak sistem ya da anakart tarafından desteklenebilecek azami bellek değeri değişmektedir.
Sunucu sistemlerinin ihtiyacı olan bellek kapasitesinin belirleyen en büyük etken aslında kullanıcı sayısıdır demek de çok yanlış olmayacaktır. Web sunucusu, veritabanı sunucusu ya da dosya sunucusu sistemlerinin bellek ihtiyaçları kullanıcı sayısına bağlı olarak artmaktadır. Eğer bellek kapasitesi yetersiz ise, kullanıcı sayısı arttığında web sunucusu isteklere daha yavaş yanıt verecektir. Veritabanı sunucusunda çok sayıda kullanıcı işlem yaptığında sistem yavaşlayacaktır. Dosya sunucusunda çok fazla kullanıcı dosyalara erişmeye çalıştığında yetersiz bellek nedeni ile dosyalara erişim yavaşlayacaktır.
Son Söz
Sunucu sistemlerinde kullanılacak bellek miktarı belirlerken; sadece donanım ya da yazılıma göre değerlendirme yapılmamalıdır. İşletim sistemi ve donanım desteği, sunucu kullanım yeri ve kullanıcı sayısı göz önüne alınarak, sunucunun en verimli şekilde hizmet verebileceği bellek kapasitesi belirlenmelidir.