SSD denildiğinde kullanıcıların aklına genellikle 2,5 inç HDD boyutundaki SATA SSD sürücüler gelir. Oysa SSD sürücüler kullanıldıkları sisteme ya da kullanım amacına göre farklı boyut ve kapasite sunan ürünlerdir. Yazımızda SSD’ler ve boyutları hakkında bilgiler vereceğiz.
SSD sürücüler, verileri saklamak için flash bellek yongaları kullanan depolama çözümleridir. Manyetik plakalar ve okuma/yazma kolu gibi parçalar içeren HDD sürücülerin aksine SSD sürücülerde hareketli parça bulunmaz. Dosyaları saklamak için flash bellek kullandıkları için veri okuma ve yazma işlemlerini çok hızlı gerçekleştirirler.
SSD sürücülerde bulunan flash bellek hücresi ya da yonga sayısı ne kadar çok ise kapasite de o kadar yüksektir. Bir kaç yıl öncesine kadar SSD sürücü kapasiteleri sınırlı idi. Bu da fiyatlarının HDD sürücülere göre yüksek olmasına sebep oluyordu. Ancak SSD teknolojisindeki gelişmeler, farklı boyutlardaki SSD sürücüler için yüksek kapasite seçeneklerinin sunulabilmesini sağladı. SSD sürücülerde kapasite sadece depolama alanını değiştirmez. Aynı zamanda SSD’nin hızını, performansını ve güç verimliliğini de etkiler.
Yüksek Kapasite Daha İyi midir?
Kapasite SSD seçiminde göz önünde bulundurulması gereken en önemli noktalardan biridir. Sisteminizin depolama ya da işletim sisteminin çalışabileceği alanı belirler.
SSD sürücünün kapasitesi üzerinde bulunan NAND yongaların sayısına bağlıdır. Aynı yongadan 4 tanesine sahip bir SSD sürücü, 2 tane yongaya sahip sürücüden iki kat daha yüksek kapasiteye sahiptir. Günümüzde SSD kapasiteleri 120GB ile 30TB arasında uzanan geniş bir yelpazede sunulmaktadır. Pek çok kullanıcı ve işletme için 8TB kapasiteli SSD sürücüler yeterli gelmektedir.
SSD sürücüde kapasite seçimine geçmeden önce sürücünün sisteme nasıl bağlandığı kontrol edilmelidir. Günümüzde kullanılan üç ana bağlantı protokolü bulunmaktadır; SATA, PCIe ve NVMe. Her bir protokolün aktarım hızları ve bağlantı ucu yapıları farklıdır.
SSD sürücüler günümüzde yaygın olarak dört farklı boyut yada biçim faktörü ile kullanıcılara sunulmaktadır : 2,5 inç, M.2, mSATA ve U.2. 2,5 inç biçim faktörü HDD’den SSD’ye geçişi kolaylaştırmak için HDD sürücüler ile aynı boyut ve biçim faktöründe tasarlanmıştır. HDD kullanan dizsütü, masaüstü ve sunucu sistemlerde rahatlıkla kullanılabilirler.
mSATA daha küçük boyutlu ya da kolay taşınabilirlik gerektiren sistemlerde tercih edilmektedir. M.2 farklı biçim faktörü seçenekleri (2230,2242,2262,2280,2210) ile SATA ve NVMe sürücülerde en fazla kullanılan SSD türü haline gelmiştir. U.2 ise çoğunlukla sunucu sistemlerde tercih edilen yüksek kapasiteli sürücülerde kullanılmaktadır.
SSD ve kapasite tercihi yapmadan önce sistemde ya da anakart üzerinde hangi SSD sürücüler için uygun bağlantılar olduğu kontrol edilmelidir. Ardından bu bağlantılar ile uyumlu SSD sürücüler arasından kapasite seçimi yapılmalıdır. Dahili SSD sürücüler için bahsettiğimiz bu durum harici ya da taşınabilir SSD sürücüler için de geçerlidir. Anakart ya da sistemde bulunan bağlantı yuvalarına göre taşınabilir SSD tercihi yapılmalıdır.
Doğru SSD Seçimi
Anakart ya da sisteminiz ile uyumlu SSD türünü seçtikten sonra sıra kapasite tercihi yapmaya geldiğinde sistem ya da SSD sürücünün hangi amaçla kullanılacağına göre karar verilmelidir.
Büyük boyutlu dosyalar ile çalışılan uygulamaların kullanıldığı profesyonel kullanıcı sistemleri için SSD’ler en uygun sürücülerdir. Örneğin video düzenleme ya da analiz programları gibi çok sayıda verinin işlendiği programlar ile Samsung 980 PRO ya da Kingston KC3000 gibi 4TB’a ulaşan kapasite ve 7000MB/s değerine ulaşan okuma ve 7000MB/s’ye ulaşan yazma hızları sunabilen SSD’ler tercih edilmelidir. Yüksek performanslı bu tür sürücüler 3D/4K grafik işleri, veri analizi ve yüksek kaliteli oyunlar için optimize edilmiş SSD çözümleridir.
Daha iyi oyun deneyimi isteyen kullanıcılar oyunlar için tasarlanmış SSD sürücüleri tercih etmelidirler. Samsung 990 PRO Oyuncu SSD çözümlerinin en yeni ve en güçlülerinden biridir. 7450MB/s değerine ulaşan okuma hızı, düşük gecikme süreleri ve 4TB kapasite değeri ile oyuncular için mükemmel sürücü çözümüdür. Tek yüzünde yer alan NAND yongalar sayesinde tüm dizüstü oyun bilgisayarları ile kullanılabilir. Soğutuculu modeli ile PS5 gibi konsollarda ya da masaüstü sistemlerde en zorlu oyunlarda bile performans kaybı olmadan çalışmaya devam eder.
Eğer sunucu ve kurumsal depolama ya da veri merkezi uygulamaları için SSD çözümleri aranıyorsa uçtan uca veri koruması, güç kesintisi koruması gibi özelliklere sahip kurumsal SSD serileri tercih edilmelidir. SATA arayüzü sayesinde eski yeni tüm sistemler için 8TB’a ulaşan yüksek kapasite seçenekleri sunan PM893, 550/520MB/s okuma yazma hızları ve 98.000/30.000 IOPS rastgele okuma/yazma hızı değerleri ile büyük veri uygulamaları için uygun depolama çözümüdür.
Yeni nesil sunucu ya da depolama sistemleri için ise NVMe bağlantı arayüzünü kullanan U.2 biçim faktörüne sahip PM9A3 SSD sürücülerin kullanılması önerilir. Büyük ölçekli veri merkezleri ve kurumsal sistemler için tasarlanan PM9A3 Yapay Zeka iş yükleri de dahil olmaz üzere 7/24 görev kritik iş yükleri ihtiyaçları için geliştirilmiştir. 960GB, 1.92TB, 3.84TB ve 7.68TB kapasite seçenekleri sunan PM9A3 sıralı okuma yazma hızlarında 6.900/4.100MB/s, rastgele okuma yazma hızlarında 1.100.000/200.000 IOPS değerleri sunmaktadır.
Sonuç
Başlangıçta biçim faktörü, kapasite ve bağlantı türleri nedeni ile SSD seçimi zor bir süreç gibi görünse de yazımızda bahsettiğimiz adımları takip ederek bu süreci kolay hale getirilebilir.
Başlangıç noktası kullanım amacı olmalıdır. Kullanım amacına bağlı olarak sistem ile uyumlu SSD sürücüler içerisinden ihtiyaca bağlı olan çözümler seçmek yeterli olacaktır. Ev ve ofis çalışanları için 128GB kapasiteli bir depolama yeterlidir. İşletim sisteminin kurulu olduğu 250GB kapasiteli bir sürücü ile ev yada ofis çalışmaları kolayca yürütülebilir. 500GB ya da 1TB kapasiteli dahili sürücüler ofis uygulamaları ya da oyunlar için uygundur. Taşınabilir sürücü olarak da sistem yedeği olarak kullanılabilirler.
Yapay zeka, makine öğrenimi, yüksek çözünürlüklü üst düzey oyunlar, video düzenleme ya da modelleme söz konusu olduğunda gereken sürücüler 2TB ve üzeri yüksek kapasiteli ve yüksek performanslı kurumsal ya da tüketici çözümleri olacaktır.